Đáp án đề thi chọn Học sinh giỏi lớp 9 môn Văn – Thừa Thiên Huế

Hướng dẫn làm đề thi chọn Học sinh giỏi lớp 9

Môn Văn – Thừa Thiên Huế

Kỳ thi chọn Học sinh giỏi lớp 9 là một thử thách lớn, đòi hỏi học sinh không chỉ nắm vững kiến thức cơ bản mà còn cần kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề sâu sắc. Với sự hỗ trợ từThích Văn học, bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về cấu trúc đề thi, bí quyết ôn tập hiệu quả, và những tài liệu tham khảo chất lượng giúp bạn tự tin chinh phục kỳ thi Học sinh giỏi lớp 9. Cùng khám phá ngay!

Câu 1 (8,0 điểm)

Đọc kĩ hai ý kiến sau:

– Ý kiến thứ nhất: Trước khi làm việc gì, tôi chỉ nghĩ đến thành công.

– Ý kiến thứ hai: Trước khi làm việc gì, tôi chỉ nghĩ đến thất bại.

Em suy nghĩ như thế nào về hai ý kiến trên?

Em sẽ nghĩ đến điều gì khi bắt đầu những việc quan trọng trong đời mình?

Hãy trả lời các câu hỏi trên bằng một bài văn hoàn chỉnh.

Câu 2 (12,0 điểm)

Trong tác phẩm Chiếc lá cuối cùng của nhà văn Mỹ O’ Henry, nhân vật cụ Behrman đã vẽ chiếc lá thường xuân lên tường trong đêm chiếc lá thật cuối cùng rơi xuống. Cô họa sĩ Johnsy, vì tưởng chiếc lá thường xuân vẫn kiên cường vượt qua mưa gió, nên đã vực dậy tinh thần, vượt lên bệnh tật để hồi sinh đời mình.

Từ chi tiết trên, em có suy nghĩ gì về nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng?

Bằng trải nghiệm văn học, qua một tác phẩm đã học trong Chương trình Ngữ văn THCS, em hãy viết một bài văn làm rõ những suy nghĩ đó của mình.

HƯỚNG DẪN LÀM BÀI

Câu 1 (8,0 điểm)

Yêu cầu về kĩ năng

• Nắm vững phương pháp làm bài văn nghị luận xã hội.
• Đáp ứng các yêu cầu về văn phong.
• Bố cục chặt chẽ, lí lẽ xác đáng, dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp.

Yêu cầu về kiến thức

Đây là một dạng đề mở, người viết có thể trình bày suy nghĩ từ nhiều góc độ và quan điểm khác nhau, nhưng cần phải thể hiện rõ quan điểm của mình về hai ý kiến đã được đưa ra, từ đó phát triển thêm suy nghĩ cá nhân về vấn đề đang thảo luận.

Sau đây chỉ là một định hướng:

Về hai ý kiến đã cho

• Ý kiến thứ nhất: Trước khi làm việc gì, tôi chỉ nghĩ đến thành công. “Chỉ nghĩ đến thành công” là suy nghĩ thể hiện sự quyết tâm cao đội, khát khao mãnh liệt và ý chí kiên định hướng tới việc đạt được thành công.
• Ý kiến thứ hai: Trước khi làm việc gì, tôi chỉ nghĩ đến thất bại. “Nghĩ đến thất bại” là suy nghĩ chấp nhận khả năng gặp phải những tình huống không mong muốn, nhằm chuẩn bị cho mình các phương án xử lí hợp lí.

Bàn luận

• Ý kiến thứ nhất thể hiện sự nhiệt huyết, sôi nổi và khát khao, kì vọng mãnh liệt vào sự thành công. Chính bởi có sự khát khao này, mà con người sẽ nỗ lực hết sức mình để đạt được mục đích đặt ra. Tuy nhiên, vì quá kì vọng vào thành công, con người sẽ rất dễ tuyệt vọng nếu không đạt được ý nguyện. Điều này có thể dẫn đến khủng hoảng và đau khổ.
• Ý kiến thứ hai suy nghĩ về sự thất bại, thất bại là điều khó tránh khỏi, là tình huống có thể xảy ra dù không mong muốn. Nghĩ về thất bại là sự chuẩn bị cần thiết giúp con người không rơi vào tuyệt vọng khi không đạt được điều mình mong ước, đồng thời giữ được bình tĩnh trước những biến động của cuộc đời. Suy nghĩ này thể hiện sự từng trải, bản lĩnh và giàu trải nghiệm của con người.

Trình bày ý kiến của bản thân – bài học

Người viết cần thấy được những ưu điểm và hạn chế của hai ý kiến, từ đó nêu suy nghĩ của mình trước khi bắt đầu những việc quan trọng trong đời, những quan điểm của bản thân về thái độ sống cần có.

Có thể theo hướng sau:

• Con người cần nuôi dưỡng niềm đam mê và lòng nhiệt huyết để đạt được những thành công mình ao ước, hướng đến mục tiêu với tất cả ý chí quyết tâm. Điều này tạo động lực tiến lên, ngày càng hoàn thiện mình, sống có ý nghĩa và góp phần vào sự phát triển của xã hội.
• Con người cũng cần chuẩn bị cho chính mình các kĩ năng, kiến thức để ứng xử với thất bại. Trước mỗi quyết định và công việc quan trọng, cần vạch ra nhiều phương án để chủ động ứng xử. Nghĩ đến thất bại nhưng không có nghĩa là nhụt chí, buông xuôi.

Câu 2 (12,0 điểm)

Yêu cầu về kĩ năng

• Bài viết có kết cấu ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài ; bố cục hợp lí, thuyết phục.
• Nắm được phương pháp làm bài văn nghị luận về một vấn đề văn học. Từ một tác phẩm cụ thể, một chi tiết cụ thể, người viết cần có sự khái quát để nhận ra đặc trưng, chức năng của nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng. Từ đó, làm sáng tỏ thông qua việc phân tích một tác phẩm trong Chương trình Ngữ văn THCS.
• Đáp ứng các yêu cầu về văn phong.
• Bố cục mạch lạc, lí lẽ và dẫn chứng thuyết phục.
• Không mắc các lỗi diễn đạt; chữ viết cẩn thận, bài làm sạch sẽ.

Yêu cầu về kiến thức

Bài làm cần có sự kết hợp giữa kiến thức lí luận văn học và những hiểu biết cụ thể về tác giả, tác phẩm văn học để kiến giải, trình bày ý kiến của bản thân về một vấn đề lí luận văn học.

Sau đây là một số gợi ý:

Vấn đề cần giải quyết

Từ tác phẩm Chiếc lá cuối cùng của nhà văn Mỹ O’ Henry, chi tiết người họa sĩ già vẽ chiếc lá thường xuân đã cứu sống một cô gái trẻ, người viết cần xác định được vấn đề: đặc trưng và chức năng của nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng.

Bình luận

• “Chiếc lá thường xuân” còn mãi trên tường, do tay người họa sĩ vẽ nên, là tái hiện hình ảnh của bao chiếc lá thường xuân khác. Nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng là sự phản ánh thế giới hiện thực. Hiện thức đời sống thông qua cái tôi chủ quan của tác giả đã thành hình, sống động trên các trang viết, đã trở thành các hình tượng nghệ thuật tái hiện đời sống con người.
• “Chiếc lá thường xuân” đã cứu mạng Johnsy, giúp cô vực dậy tinh thần để hồi sinh đời mình: Nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng tác động đến nhận thức, tình cảm, tâm hồn của con người: đồng cảm, sẻ chia cùng nỗi đau; động viên, an ủi khi khó khăn; thúc đẩy con người tiến lên, tin tưởng vào cái đẹp, cái thiện; giúp cho con người tìm thấy ý nghĩa của cuộc sống,…
• “Chiếc lá thường xuân” thật đến mức không hề làm Johnsy mảy may nghi ngờ, luôn tin rằng đó là chiếc lá cuối cùng. Nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng phải đảm bảo tính thẩm mĩ, phải hướng đến cái đẹp. Tác phẩm chỉ có thể tác động đến người đọc khi nó có sức hấp dẫn, cuốn hút. Có được điều đó chính nhờ tài năng và tâm huyết của người sáng tạo.

Phân tích một tác phẩm đã học trong Chương trình để làm rõ vấn đề

Người viết chọn phân tích một tác phẩm đã được học trong Chương trình Ngữ văn THCS để làm rõ vấn đề cần giải quyết.

Qua tác phẩm đó, chứng minh được:

• Tác phẩm phản ánh hiện thực cuộc sống, tái hiện được cuộc đời với tất cả sự đa dạng và phong phú của nó.
• Tác phẩm tác động đến nhận thức, tư tưởng, tâm hồn, cảm xúc con người, góp phần giúp con người sống tốt hơn, có ý nghĩa hơn.
• Tác phẩm thể hiện được tài năng nghệ thuật và những nét riêng độc đáo trong sáng tạo của tác giả.

* Đánh giá chung:

• Tác phẩm nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng mang trong mình sự sống và thúc đẩy sự sống ở con người.
• Tác phẩm có sức sống lâu bền chính nhờ tài năng và tâm huyết của người sáng tạo.

Lưu ý: Bài viết cần thể hiện được sự độc đáo, sáng tạo.

ThS. Tôn Nữ Quỳnh My

(Theo báo Văn học và Tuổi trẻ số 552+553, tháng 9 năm 2024)

Tham khảo những bài viết liên quan:

HSG: Bài viết tham khảo cho đề học sinh giỏi Tỉnh lớp 9 năm 2023 – 2024 của Sở GD & ĐT Hà Tĩnh

Giải thích nhận định trong một số đề thi học sinh giỏi

Học sinh giỏi quốc gia mở bài như thế nào?

Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 9 Ngữ văn cấp tỉnh – Thừa Thiên Huế

Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 9 cấp tỉnh – TP. Hồ Chí Minh